Treść nauki dla małych dzieci jest interakcją pomiędzy pojęciami, rozumowaniem naukowym, charakterem nauki i nauczaniem samym w sobie. Nie jest to przede wszystkim nauka informacji. Fakty oczywiście są ważne, ale dzieci muszą zacząć budować świadome zrozumienie podstawowych pojęć i to jak pojęcia te łączą się i odnoszą do świata, w którym żyjemy. Jednocześnie procesy myślowe i umiejętności naukowe są również ważne. Podczas opracowywania programu nauczania dla nauczycieli, skupiliśmy się w równym stopniu na badaniu naukowym i charakterze nauki, oraz na treściach podstawowych pojęć i tematów, które są badane. W procesie nauczania i uczenia się, są one nierozłączne, ale tutaj omówimy je oddzielnie.
Nauka stawiania pytań i charakter NAUKI
Często słyszy się wyrażenie, że “dzieci są naturalnymi naukowcami” . W rzeczy samej dziecięca ciekawość i potrzeba uczynienia świata bardziej przewidywalnym miejscem z pewnością napędza je do badania i wyciągania wniosków z własnych doświadczeń oraz do tworzenia teorii. Jednak pozostawione samym sobie nie są w stanie rozwinąć swojego potencjału. Dzieci potrzebują wskazówek i struktur, które przełożą ich naturalną ekspresyjną ciekawość i aktywność w bardziej naukową. Dzieci muszą ćwiczyć naukę aby angażować się w bardziej skomplikowane badania naukowe.
W naszej pracy wykorzystujemy prosty cykl nauczania przez zapytanie (Worth, Karen & Grollman, Sharon. (2003). Worms, shadows, and whirlpools: Science in the early childhood classroom. Portsmouth, NH: Heinemann. 2003,) aby dostarczyć nauczycielom przewodniej struktury ułatwiającej badanie dzieci (Rysunek 1).
Cykl zaczyna się od długiego okresu zaangażowania, w czasie którego dzieci badają wybrane zjawisko i materiały, poznają czym są te materiały i zjawiska oraz co mogą z nimi zrobić, zastanawiają się, stawiają pytania, dzielą się pomysłami. Po tym następuje kolejny etap, stawiane są określone pytania, które mają być badane dalej. Niektóre z nich mogą być zadawane przez dzieci, pozostałe mogą być wprowadzone przez nauczyciela, ale ich celem jest, aby rozpocząć proces bardziej ostrych i głębszych poszukiwań dotyczących przewidywania, planowania, zbierania i rejestrowania danych, organizowania doświadczeń, oraz szukania wzorców i relacji, które mogą być wymieniane i z których mogą wyniknąć nowe pytania.
Struktura ta nie jest sztywna i nie jest liniowa. Użyta tutaj, jako forma procesu nauczania i uczenia się „poprzez zadawanie pytań”, bardzo przypomina sposób pracy naukowców, i co ciekawe – jednocześnie sposób uczenia się dzieci.
Rysunek 1: Cykl nauczania przez zapytanie.
„Dociekanie naukowe” stanowi okazję aby dzieci wprost, bądź pośrednio rozwinęły szereg umiejętności. Poniżej przedstawiono listę niektórych takich umiejętności:
- Badanie przedmiotów, materiałów, i zdarzeń.
- Stawianie pytań.
- Czynienie starannych obserwacji.
- Angażowanie się w proste badania.
- Opisywanie (kształty, wielkości, liczby), porównywanie, sortowanie, klasyfikowanie i porządkowanie.
- Zapisywanie obserwacji za pomocą słów, obrazów, wykresów i diagramów.
- Używanie różnych prostych narzędzi do poszerzania obserwacji.
- Identyfikowanie wzorców i relacji.
- Opracowywanie wstępnych wyjaśnień i pomysłów.
- Działanie wspólnie z innymi.
- Dzielenie się i omawianie pomysłów i słuchanie nowych punktów widzenia.
Ten opis praktycznego „uprawiania nauki” różni się całkowicie od typowej, znanej nam nauki w klasie przy stole zastawionym eksponatami, materiałami, tabelami naukowymi, narzędziami do pomiaru takimi jak lupy czy wagi. Zbyt często, w takiej sytuacji praca kończy się właśnie na tym etapie, nic nie wynika z zadanych pytań oraz z obserwacji poczynionych przez dzieci. Inną formą nauki jest nauka oparta na aktywności, kiedy to dzieci angażują się w różnorodne działania, które generują ekscytację jednak rzadko prowadzą do głębszego analizowania. Projekty tematyczne, które są narzędziami pracy naukowej w w Mini College’u mają wprowadzić uczniów do świata nauki, z dbałością o to by integracja z innymi tematami była właściwa i związana z nauką.